Konuşma dilinde sinir bozukluğu olarak bilinen durum, genel olarak stresin ve çeşitli birikimlerin sonucunda, ruhsal bozukluklarla ortaya çıkan bir çeşit tepkidir. Sinir bozukluğu olan kişinin, günlük yaşamın zorluklarıyla başa çıkamaz hale gelmesine sebep olan bu rahatsızlıklar, uygun tedavi yöntemleriyle kontrol altına alınabilir. Sıklıkla sinir bozukluğu diye adlandırılan durum, aslında sinirlerle ilgili bir bozukluk değildir. Bu terim, sinir sistemi işlevinin bir bölümü olan zihinsel işlevlerle alakalıdır. Çok sinirli, aşırı hassas, depresif bir hale gelen ve çabuk öfkelenerek kontrolünü kaybeden kişiler için, sinir bozukluğundan söz edilebilir. Oysa bozulan ruhsal denge ve zihinsel fonksiyonlardır. Söz konusu olan durum aniden akut bir şekilde patlak vermiş gibi görünür, fakat aslında çok önceden yavaş yavaş ilerlemiştir.

Rahatsızlığın birikimlerin sonucunda, ruhsal bir sorun halinde tepkiye yol açması, pek çok şekilde görülebilir. Tıpkı bir nedenin net olmaması gibi, durumun şiddeti de büyük farklılık gösterebilir.

Belirtiler sebebe, kişinin yapısına ve kişideki psikolojik savunma mekanizmasına göre farklı çeşitlerde ve şiddette ortaya çıkar. Genellikle, nörotik ve psikotik şekilde olmak üzere iki temel türde görüldüğü söylenebilir.

İç çatışmalar söz konusu olduğunda, aşırı endişe ve panik, yersiz korkular, kalp çarpıntısı, fazla sinir, çabuk ağlama, aşırı hassasiyet gibi belirtiler görülür. Bazen kişi insanlarla ve toplumla ilişkilerden uzaklaşıp, içine kapanır.

Bazen de kişinin özgüven ve kontrolünü yitirdiği görülür. Birbirinden çok farklı ruh halleri arasında gidip gelen kişi, duygularını kontrol altına alamaz ve bu da onun çevresi tarafından huysuz, dengesiz ve normal olmayan biri olarak değerlendirilmesine sebep olur.

Belirtiler arasında sıklıkla bayılmalar, vücutta uyuşma ve karıncalanma, histerik felçler ile hafıza kaybı en çok görülenlerdendir. Öte yandan açık seçik bir depresyon hali de ortaya çıkabilir.

Belirtiler akıl hastalığı nitelikli ise düşünce sürecinde bozukluklar, hayaller, hezeyanlar, konuşmada bozukluk ve gerçeklik duygusunun kaybı gibi durumlar söz konusudur. Bu konuda unutulmaması gereken en önemli husus, psikotik belirtilerin mutlaka akıl hastalığı manasına gelmemesidir.

Bu türden olan ruhsal sorunlar, akut bir biçimde ortaya çıkmış izlenimi vermelerine karşın, önceden bazı belirtilerle ikazda bulunurlar. Bu sebeple uzmanlar hastanın o andaki durumunu değerlendirmeyle birlikte, geçmişe doğru bir sorgulamayla onu bu hale getiren nedenleri, yaşam şartlarını, gözden kaçan diğer belirtileri öğrenmeye çalışırlar. Genel olarak tanı oldukça kolaydır, ama bazı vakalarda ayırıcı tanıyı kesinleştirmek güç olabilmektedir.

Tedavide izlenecek yöntem, sorunun şiddetine ve şekline bağlıdır. Bazen uzun süreli psikoterapiye gerek duyulurken, bazen de hastanede tek bir seans yeterli gelebilmektedir. Bazı durumlarda ise kısa süreli olarak hastane tedavisi, en etkili çözümdür. Sorunun türüne göre ilaçlar veya psikoterapiyle kişinin hem iyileştirilmesi hem de gelecekte aynı koşullarla karşılaşması durumunda, dayanıklı olması amaçlanır. Geçici türdeki ruhsal sorunların, psikoz belirtileriyle tanı koyulanlara göre, daha kolay ve hızlı bir şekilde tedavi edildiği söylenebilir.

Sinir bozukluğunun tedavisinde kullanılan yöntemler arasında şunlar yer alabilir:

Bunların yanı sıra, yaşam tarzı değişiklikleri, sağlıklı beslenme, düzenli egzersiz ve stres yönetimi teknikleri de tedavi sürecini destekleyici unsurlar olarak büyük önem taşır.