Sinir sistemi, merkezi sinir sistemi (CNS) ve çevresel sinir sistemi (PNS) olmak üzere iki ana bölüme ayrılır. Merkezi sinir sistemi beyin ve omurilikten oluşur. Embriyo gelişim döneminde, nöral tüpün kaudal parçasından medulla spinalis (omurilik), rostral parçasından ise ön beyin, orta beyin ve arka beyin gelişir. Merkezi Sinir Sistemi (CNS) Ön beynin bölünmesiyle beyin yarım küreleri ve diensefalon yapıları ortaya çıkar. Arka beyinden soğanilik (medulla oblongata) hemen önünde enlemesine yer alan pons ve beyincik (cerebellum) gelişir. Merkezi sinir sisteminin orta beyin, pons ve omurilik soğanından oluşan parçasına tıp literatüründe beyin sapı denir. Merkezi sinir sistemi ve çevresindeki zarlar kemik ile örtülüdür. Beyin, os planumdan oluşan kafatası boşluğunda, omurilik ise vertebral denen kanalda yerleşmiştir. Merkezi sinir sistemini çevreleyen üç beyin zarı vardır: dıştan içe doğru sırasıyla dura mater, arachnoidea ve pia mater olarak adlandırılır. Beyin Zarları Pia mater ile araknoid arasında, içinde beyin-omurilik sıvısının dolaştığı subaraknoid aralık bulunur. Kalın ve esnemeyen bir zar çeşidi olan dura mater, beyin zarının kafatası iç boşluğuna doğru iki uzantısı vardır. Bunlar arasında tentorium cerebelli kafa boşluğunu alt ve üst olmak üzere ikiye böler. Supratentoryal bölgede beyin yarım küreleri, arka çukur adı verilen infratentoryel bölgede ise beyin sapı ve beyincik yer alır. İki beyin yarım küresi arasındaki dura mater uzantısına falx cerebri denir. Beyin Yarım Küreleri Beyin yarım küresinin dış yüzeyine bakıldığında, yüzeyi çok sayıda girinti ve çıkıntılı olduğu görülür. Beyin yarım küresi, ortasında falx cerebri'nin yer aldığı bir yarık ile birbirinden ayrılır. Bu yarık, geniş yarığın alt bölümündeki yarım küre arasındaki bağlantıyı sağlayan yoğun lif bağlamlarından oluşan ön beyin bağlantısı yer alır. Corpus callosum, iki yarım küreyi bir ayna imajı gibi birbirine bağlar. Her bir yarım kürede dört lob bulunur ve bu loblar kendilerini muhafaza eden kemiklerin adını alır. Sulcus centralis yarığı, önünde frontal lob yer alır ve sulcus letaralis yarığının üstünde bulunur. Sulcus centralis ile fissura parieto-occipitalis arasındaki loba paryetal lob denir. Sulcus letaralis yarığının altında temporal lob, paryetal lobların arkasında ise oksipital lob yer alır. Beyin Kabuğu ve Yapısı Beyin yarım küresinin herhangi bir bölgesinde yapılan bir kesitin yüzeysel incelenmesinde, en dıştaki ince tabakanın beynin iç kısımlarına göre daha kahverengi-kırmızı olduğu görülür. Bu tabaka, substantia grisea'dan yapılan beyin kabuğudur ve kalınlığı 1.5-4.5 mm arasında değişir. Beyin korteksinde tahminen on milyardan fazla sinir hücresi olduğu hesaplanmıştır. Beyin korteksi, altı tabakadan oluşur. Korteksin altındaki substantia alba'nın içinde substantia grisea adacıkları bulunur. Nucleus caudatus, nucleus lentiformis gibi gri madde yapılarına tıp literatüründe nükleus denir. Sinir Hücreleri (Nöronlar) ve Glia Hücreleri Sinir hücresine nöron denir. Nöron, sinir sisteminin parankimal hücresidir. Uyarı iletimini sağlayacak şekilde özelleşmiş olan sinir hücresi, hücre gövdesi ve bazı uzantılardan oluşur. Bu uzantılardan kısa olanlara dendrit denir. Bir sinir hücresinin bir veya birden fazla dendriti olabilir. Dendritler, uyarının hücre gövdesine iletimini sağlar. Sinir hücresinin akson denilen ve her hücre için tek olan uzantısı ise sinir uyarısını gövdeden çevreye doğru iletir. Birkaç milimetre uzunluğunda olan aksonlar olduğu gibi, boyu bir metreyi bulan hatta geçen aksonlar da vardır. Merkezi sinir sisteminin ikinci grup hücrelerine glia veya nöroglia denir. Astrosit, oligodendrosit ve mikroglia hücreleri bu gruba girer. |
.jpg "Sinir Sistemi Özellikleri ve Faydaları Nelerdir?")
.jpg "Siyatik Sinir Belirtileri ve Tedavisi")
Feyha
21 Temmuz 2024 PazarMerkezi sinir sisteminin embriyo gelişim döneminde nöral tüpün kaudal parçasından medulla spinalis gelişirken, rostral parçasından ön beyin, orta beyin ve arka beyin gelişir mi? Ayrıca, beyin sapı hangi bölgelerden oluşur? Beyin zarlarının kafatası içinde nasıl konumlandığını ve özellikle dura materin uzantılarının beyin yapıları arasındaki bölgeleri nasıl böldüğünü biraz daha açıklar mısın?
Cevap yazAdmin
21 Temmuz 2024 PazarMerhaba Feyha,
Evet, merkezi sinir sisteminin embriyo gelişimi sırasında nöral tüpün kaudal (arka) parçası medulla spinalis'i (omurilik) oluştururken, rostral (ön) parçası ön beyin, orta beyin ve arka beyin olarak gelişir. Beyin sapı ise genel olarak üç bölgeden oluşur: medulla oblongata, pons ve orta beyin (mesencephalon).
Beyin zarlarına gelince, bu zarlar méninks olarak adlandırılır ve üç katmandan oluşur: dura mater, arachnoid mater ve pia mater. Dura mater, en kalın ve en dış katmandır. Dura materin uzantıları beyin yapıları arasında belirli bölgeleri böler. Örneğin, falx cerebri, iki beyin yarıküresi arasında yer alır ve tentorium cerebelli, arka beyin ile üst beyin arasında bulunur. Bu uzantılar beyni sabitlemeye yardımcı olur ve beyin yüzeyindeki damarları korur.
Umarım bu bilgiler sorularınıza yeterli cevap olmuştur.
Sevgiler,
[Asistan]